یادداشت
شهرهای فرودگاهی بنیان توسعه قرن ۲۱
مدیر روابط عمومی و امور بین الملل منطقه آزاد چابهار در یادداشتی با اشاره به موقعیت استراتژیكی منطقه آزاد چابهار، برخورداری این منطقه از شهر فرودگاهی را ضروری دانست.
به گزارش هم پیما به نقل از ایسنا، در یادداشت حسام الدین یوسفی آمده است: پروژه ساخت شهر فرودگاهی چابهار پس از نزدیک دو دهه وقفه و البته دو بار کلنگ زنی ناموفق و نیمه کاره، در ایام پایانی سال۹۷ به تصویب هیات وزیران رسید و بعد از طی مراحل فنی و اداری، در تیرماه۹۹ وارد فاز اجرائی شد. شروع به کار یک شهر فرودگاهی در تنها بندر اقیانوسی ایران که به اذعان کارشناسان، می تواند نقطه عطفی در بهبود زندگی مردم منطقه و توسعه اقتصادی سواحل مکران باشد، در روند اجرا، اما با مخالفت هایی روبه رو شده است. مخالفت هایی که در در گام نخست، این پرسش ها را به ذهن متبادر می سازد که از اساس لزوم ساخت شهر فرودگاهی چیست؟ شهرهای فرودگاهی با تاکید بر چه مزیت هایی، توسعه جامعه پیرامونی خودرا محقق می کنند؟ کدام تجربه های موفق جهانی، الگوی چابهار برای ساخت و توسعه شهر فرودگاهی به شمار می روند؟ و...
مقاله حاضر که بر گرفته از کتاب global airport cities است، فارغ از آراء و نظرات موافق و مخالف ساخت شهر فرودگاهی چابهار، نقش، کارکردها و ظرفیت های شهرهای فرودگاهی را در توسعه اقتصادی و اجتماعی بررسی نموده و چند نمونه موفق شهر فرودگاهی در جهان را موردکاوی می کند.
عوامل تعیین کننده ایجاد شهرهای فرودگاهی
شهرهای فرودگاهی با فرم های فضایی متنوع مبتنی بر پیش بینی در مورد اراضی موجود و همین طور حمل و نقل زمینی، ظهور و تکامل تدریجی پیدا کرده اند، ولی عملاً در پاسخ به چهار عامل اصلی به وجود می آیند که عبارتند از:
- نیاز فرودگاه ها به ایجاد منابع درآمدی جدید غیرپروازی بمنظور رقابت بیشتر و همین طور انجام بهتر امور متداول در رابطه با هوانوردی
- تقاضای بخش تجاری برای دستیابی به اراضی اداری با قیمت مناسب و قابل دسترسی
- افزایش ترافیک مسافری و باری به وجود آمده از طرف فرودگاه های اصلی و کانونی
- عملکرد فرودگاه ها بعنوان واسطه و تسهیل گر و نیروی جاذبه ای برای رونق کارهای برون فرودگاهی.
- طیف گسترده تاسیسات تجاری شهر فرودگاهی
متداول ترین تاسیسات تجاری سمت پروازی و سمت غیرپروازی شهرهای فرودگاهی در موارد زیر جای می گیرد:
- رستوران ها، خدمات تهیه غذا و دیگر خدمات غذایی
- فروشگاه های خرده فروشی مارک های بین المللی و کالاهای خاص
- بانک ها و صرافی ها
- فروشگاه های معاف از حقوق گمرکی
- سالن های پذیرایی خطوط هوایی مختلف
- اتاق های جلسات اختصاصی
- هتل ها و امکانات اقامتی
- ساختمان های اداری و دفتری
- مراکز همایشی و نمایشگاهی
- مراکز فرهنگی مانند موزه ها، گالری های هنری و سینماها
- امکانات تفریحی مانند زمین های گلف، پیست مسابقات و بازی ها
- خدمات رفاهی شخصی و خانوادگی مانند سالن ورزش، ماساژ و مهدکودک روزانه برای کارکنان فرودگاه و مسافران
- امکانات پزشکی و سلامتی
- فروشگاه های عرضه مستقیم کالا برای مسافران و افراد محلی
- مجتمع های تجاری، مکان برگزاری حراج ها و مبادلات بازرگانی
- صنایع در رابطه با هوانوردی مانند نگهداری، رفع نقصها فنی و تعمیرات اساسی هواپیما
- تدارکات و توزیع، مانند تاسیسات سردخانه ای برای نگهداری مواد و کالاهای فاسدشدنی و منجمد و ایجاد ارزش افزوده مانند برچسب گذاری، بسته بندی و آزمایش مناطق آزاد تجاری، مناطق ویژه اقتصادی و انبارهای نگهداری کالاهای گمرکی.
مسیر تجارت جهانی از شهرهای فرودگاهی می گذرد
آنچه موجب پیشرفت شهرهای فرودگاهی می شود مزایایی است که برای کسب وکار در شبکه اقتصادی جهانی پرسرعت جدید، ایجاد می کنند. شهر فرودگاهی در صدد اثبات این مساله است که برای بخش خصوصی، جلب دفاتر مرکزی شرکت های منطقه، ایجاد شعبه های نمایندگی و موسسات مبتنی بر دانش که کارکنان حرفه ای و متخصصی دارند که باید بطور مرتب به سفرهای دور بروند، مکان مناسب و ویژه ای است.
افرادی که برای کسب وکار سفر می کنند، ترجیح می دهند از فرودگاه هایی رفت وآمد کنند که مزایای قابل توجهی در اختیار آنها می گذارد. مزایایی مانند دسترسی به فرودگاه های عمده و مهم با انتخاب های بیشتر از نظر پروازها و مقصدها، بهره مندی از قابلیت آسان تغییر برنامه سفر و اجتناب از هزینه اقامت های شبانه در هتل ها، تاثیر بسزایی در جلب مسافران تجاری دارد.
شرکت های متخصص در زمینه فنآوری مخابرات و اطلاعات و دیگر صنایع در رابطه با فنآوری های مدرن، معتقدند که دسترسی هوایی بسیار حائز اهمیت می باشد. تعداد سفرهای هوایی متخصصان کارهای دانش محور و متکی به فنآوری های نوین، نسبت به افراد دیگر، بسیار زیاد بوده و روز به روز هم درحال افزایش است.
شهر فرودگاهی، مزایای بی نظیری نیز برای خیلی از تولیدکننده ها به همراه دارد. امروزه، تولیدکنندگان بزرگ و به نام دنیا از فنآوری اطلاعاتی پیشرفته و حمل و نقل سریع السیر برای برآورده کردن نیازهای منحصر به فرد مشتریان استفاده می نمایند. این شرکت ها، سامانه های تولیدی سریعی را ایجاد می کنند که آنها را به تامین کنندگان مواد اولیه و همین طور مشتریان سراسر جهان مرتبط می کند و این امکان را فراهم می آورد تا به تامین کنندگان مواد اولیه دسترسی پیدا کرده و محصولات مونتاژ شده را در زمان مشخص، بموقع و پیوسته ارسال نمایند.
قابلیت یک تولیدکننده در برآوردن درخواست های مشتری به عوامل مختلفی از جمله، وجود یک شبکه فراگیر ارسال هوایی بستگی دارد که شهر فرودگاهی همان شبکه فراگیر هوایی در اختیار تولیدکننده قرار می دهد. این نوع شبکه، بعنوان یک نیاز و الزام برای تولید محصولاتی که زمان در آنها بسیار با اهمیت می باشد و همین طور رشد و توسعه بخش توزیع، ایجاد و تقویت شده است. شبکه ارسال زمینی به هوایی که عموما نزدیک فرودگاه است، این امکان را به تولیدکنندگان می دهد که میزان موجودی انبارهای خودرا به حداقل رسانده، چرخه تولید را کوتاه تر کرده و دسترسی سریعی به نهاده های جدید مورد نیاز برای محصولات سفارشی مشتریان که خود ایجاد ارزش افزوده می کند، پیدا کنند.
استراتژی های درآمدی شهرهای فرودگاهی
پنج استراتژی اصلی درآمدی غیرپروازی یعنی «بهبود کیفیت خدمات»، «جذب و ایجاد ارزش»، «تغییر ساختار پروسه کسب وکار»، «تلفیق و تکامل افقی و عمودی» و «تنوع عملکردها»، در حال نفوذ به حیطه فرودگاه داری و استراتژی شهرهای فرودگاهی هستند. این استراتژی ها با یکدیگر همپوشانی داشته و برای ایجاد خیلی از عناصر شهرهای فرودگاهی، با یکدیگر تلفیق می شوند.
با نگاهی جامع تر متوجه می شویم که با افزایش ترافیک هوایی، مجموعه نیازهای مسافران، موسسات و صاحبان محموله ها نیز گسترده تر شده و امکان افزایش خدمات هم به همین منوال فراهم می شود.
محرکه یک مسافر کسب وکار، ملاقات رودررو با کارفرماها و یا افراد در رابطه با حرفه اش است. اگر این ملاقات بتواند در فرودگاه و یا در نزدیکی آن صورت پذیرد، زمان و هزینه سفر می توانند به حداقل برسد. هنگامی که هزینه به حداقل و نفع به حداکثر برسد، پرواز به آن مکان افزایش پیدا می کند؛ تاسیسات شهر فرودگاهی سبب کاهش هزینه های برگزاری ملاقات ها و کنفرانس ها و قرارهای تجاری می شود.
طرح های بلندپروازانه در آسیا
بلندپروازانه ترین طرح های شهرهای فرودگاهی، بی شک در آسیا دیده می شوند. بعد از فرودگاه های سنگاپور، هنگ کنگ و اینچئون، فرودگاه بین المللی کوالالامپور، به شکلی طراحی شده که نه فقط یک شالوده هوانوردی، بلکه یک مرکز کشش بازرگانی برای «سوپر کریدور تجاری» است. در خاورمیانه، دبی پیشرو آشکار در راه اندازی شهر فرودگاهی بوده است. دبی با بهره گیری از موقعیت جغرافیایی خود بین آسیا و اروپا و نزدیک بودن به دیگر بازارهای عمده منطقه خلیج فارس، یکی از موفق ترین شهرهای فرودگاهی را به وجود آورده است.
مروری بر چند تجربه بین المللی
۱- شهر فرودگاهی آتن
شهر فرودگاهی آتن مانند یک کاتالیزور برای توسعه بلندمدت کسب و کار و بعنوان یک سکوی تجاری برای بیش از ۳۰۰موسسه که ارتباط مستقیمی با عملیات فرودگاه دارند اداره می شود. شهر فرودگاهی آتن از نظر زیباشناسی دارای جذابیت بوده و بازدیدکنندگان را به گذراندن وقت خود در یک محیط جذاب ترغیب می کند. افزون بر این، زیرساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات این امکان را در اختیار می گذارد تا کسب وکار خودرا بطور کارآمد و موثری انجام دهند.
این فرودگاه به مجرد افتتاح، بطور خودکار حدود ۳، ۳۰۰ شغل جدید ایجاد کرد و با توسعه بعدی خرده فروشی ها و بخش املاک، بیش از ۱۶هزار شغل در مجموعه فرودگاهی به وجود آمد که شهر فرودگاهی آتن را به یکی از بزرگ ترین پیشرانه های استخدامی در کشور یونان تبدیل کرد.
شهر فرودگاهی آتن، یکی از فرودگاه های اصلی اروپا، یک فرودگاه چندنقشی است که به یکی از آینده دارترین پیشرانه های رشد، توسعه و استخدام کشور یونان تبدیل گشته است. تاثیر اقتصادی این فرودگاه برای نخستین بار در مطالعاتی که توسط دانشگاه اقتصاد و کسب وکار آتن به انجام رسید، روشن شد. یافته های اصلی این مطالعات نشان دادند که این فرودگاه یک سرمایه اصلی برای اقتصاد یونان است که تاثیر قابل توجهی در استخدام، تاسیس شرکت ها و همین طور گردشگری در سطح محلی و ملی دارد.
۲ - شهر فرودگاهی پکن
با یک اقتصاد در حال رشد سریع و یک صنعت هوانوردی که با سرعت غیرقابل باوری در حال گسترش است، حیرت انگیز نیست که فرودگاه بین المللی به دنبال تثبیت موقعیت خود بعنوان کانون پیشرو تدارکات هوایی باشد و توسعه شهرفرودگاهی، مصدق تحقق این هدف است. شهر فرودگاهی پکن در روند توسعه خود، سالانه ۱۹میلیون دلار به منطق پیرامونی کمک مالی کرده و زمینه ایجاد ۵۰۰هزار شغل را فراهم نموده است.
ایجاد شهر فرودگاهی پکن، توسط فرودگاه و پارک تدارکاتی شهر فرودگاهی که مسئولیت برنامه ریزی، ساخت وساز و مدیرت پارک تدارکاتی باری را بر عهده دارد، پیش می رود. هنگامی که شهر فرودگاهی پکن بطور کامل تثبیت شود، یک ساختار عظیم معماری چندمنظوره با محوریت فرودگاه، حمل و نقل هوایی یکپارچه، تدارکات، مراکز خرید، جهانگردی، تفریحاتی و توسعه صنعتی خواهد بود.
پارک تدارکاتی شهر فرودگاهی علاوه بر تقویت قابلیت های تجزیه و تفکیک، بسته بندی و حمل محموله های باری فرودگاه بین المللی پکن، سبب پیشرفت توسعه اقتصادی نواحی شون یی، چائویانگ و تونگ ژو و همین طور وضعیت رقابتی بین المللی پکن خواهد شد.
۳- شهر فرودگاهی کوالالامپور
با آنکه فرودگاه بین المللی کوالالامپور هم یکی از چهارراه های اصلی مسافری آسیا بود، ولیکن چشم انداز آن فراتر از این بود که تنها مکانی برای مقصدهای پروازی مسافران باشد. از آنجائیکه فرودگاه ها هرچه بیش تر به یک حلقه مهم تر ارتباط با بازارهای جهانی و یک عامل تعیین کننده رقابتی کشورها تبدیل می شوند، اراضی ۶هزار هکتاری فرودگاه بین المللی کوالالامپور فرصت منحصر به فردی در اختیار آن گذاشت تا خودرا بعنوان یک سکو برای کسب وکار و تجارت بین المللی، معرفی و تثبیت کند.
شهر فرودگاهی کوالالامپور پاسخ روشنی به کسب سهم از بازار جهانی لجستیک بود که دست کم ۲۲هزار فرصت شغلی را به مناطق همجوار داد. این شهر فرودگاهی بوسیله فراهم کردن املاک و مستغلات تجاری، یک مقصد برای کسب وکارها و همایش های بین المللی و وارد شدن به بازار تامین کالا بوسیله حمل محموله های باری، انبارداری و امکانات و تاسیسات پشتیبانی توانست تا با حداکثر ظرفیت بالقوه از درآمدهای غیرهوانوردی استفاده نماید.
شهر فرودگاهی بین المللی کوالالامپور، با ایجاد ثروت جدید برای ناحیه بوسیله افزایش امکانات بالقوه یک فرودگاه با کلاس جهانی در فرودگاه بین المللی کوالالامپور، بستر توسعه مناطق پیرامونی فرودگاه را فراهم نمود. در عین حال شهر فرودگاهی کوالالامپور خودرا نسبت به محیط زیست مسوول و متعهد دانسته و هرگونه ساخت وساز برنامه ریزی شده ای که بر زیستگاه های محلی تاثیر بگذارند را مورد توجه قرار می دهد. حفظ اعتبارنامه های سبز و حصول اطمینان از پایداری بلندمدت فرودگاه بین المللی کوالالامپور حائز اهمیت بسیار است.
۴ - شهر فرودگاهی فرانکفورت
تبدیل فرودگاه فرانکفورت از دروازه اصلی کشور آلمان به یکی از قطب های بزرگ اروپایی، کار بسیار برجسته ای بوده است که با ساخت شهر فرودگاهی محقق شده است. این فرودگاه بیشترین تعداد کارکنان در یک محل را دارد و موفق شده است که تبدیل به یکی از مهمترین و پررونق ترین شهرهای فرودگاهی جهان شود. امروزه بیش از ۸۰هزار نفر بطور مستقیم در شهر فرودگاهی فرانکفورت مشغول به کار هستند.
اهداف شهر فرودگاهی فرانکفورت برای رشد اقتصادی بر سه پایه اصلی استوار بوده است:
- تثبیت در فرودگاه فرانکفورت؛ تمرکز بر امتیاز بالای هوانوردی و امور اجرائی زمینی، تحکیم روابط با مشتریان کلیدی و به حداکثر رساندن راندمان و کارآیی.
- گسترش و افزایش ظرفیت؛ گسترش و نوسازی پایانه های فرودگاه و محل های خرده فروشی و توسعه املاک و مستغلات.
- توسعه بیرونی؛ صادر کردن توانایی ها و مهارت های فرودگاهی به سایر نقاط جهان و همین طور جذب و اداره فرودگاهها و پایانه های مسافری و ستاندن قراردادهای مدیریتی و ارائه خدمات.
- شهر فرودگاهی فرانکفورت که بر پایه نقش آفرینی در حمل مسافر و کالا توسعه یافته، تبدیل به بزرگ ترین مجتمع استخدامی آلمان در یک نقطه متمرکز شده است، طوری که از دیگر مجتمع های صنعتی و قدیمی آلمان چون فولکس واگن در وولفسبرگ هم پیشی گرفته است.
- شهر فرودگاهی فرانکفورت از نوآوران و مصرف کنندگان پیشرو در زمینه فنآوری پیشرفته در دنیای سیار امروزی بوده و همانند یک آهن ربا در جذب و پیاده سازی فن آوری های نو، محصولات و ایده های جدید عمل می کند. به سبب وجود و تمرکز شرکت های نرم افزاری، به این منطقه لقب «دره سیلیکون آلمان» را داده اند.
۵ - شهر فرودگاهی هلسینکی فنلاند
شهر فرودگاه هلسینکی یک چهارراه کلیدی چندمنظوره بین اروپا و آسیا و همین طور بین اروپای غربی و شرقی بوده و یکی از پیشرانه های اصلی رشد اقتصادی آتی فنلاند است. این شهر فرودگاهی از نظر ارتباطات رتبه دوم را در اروپای شمالی دارد و فرصت اشتغال را برای ۳۰هزار نفر فراهم نموده است.
این شهر فرودگاهی برای توسعه حرکت هواپیماهای دورپرواز شکل گرفت و الان یکی از مزایای اصلی، این است که این فرودگاه سریع ترین مسیر برای رسیدن به ۱۰ مقصد در چین، ژاپن، کره، تایلند، هند و نیویورک است. این شهر فرودگاهی با بهره گیری از شبکه ای بسیار کارآمد و پروازهای متعدد، آسیا و اروپا را به یکدیگر متصل می کند. بر خلاف سایر فرودگاه های پرازدحام، شهر فرودگاهی هلیسینکی، پایانه های خودرا طوری طراحی نموده است تا محیطی زیبا و آرام بخش برای مسافران ایجاد شود. چنانکه در پروژخ توسعه شهر فرودگاهی، از بخش جدیدی از پایانه پروازهای طولانی خود پرده برداری کرد که در این بخش الحاقی که هزینه ساخت آن ۱۵۰ میلیون یورو بود، محلی لوکس برای استراحت و تمدد اعصاب به وجود آمده است. تمرکز بر نوآوری و کارآیی مسافرت، فلسفه ساخت این طرح توسعه بود.
۶ - شهر فرودگاهی اینچئون
شهر فرودگاهی بین المللی اینچئون نمونه موفقی در هوانوردی تجاری است. این فرودگاه هم یک قطب مسافری پررونق و هم یکی از پیشرفته ترین شهرهای فرودگاهی جهان است. این شهر فرودگاهی از نظر ارائه خدمات مسافری، بالاترین رتبه را در جهان دریافت کرده است. برمبنای جایزه اهدا شده توسط شورای بین المللی فرودگاه ها، این فرودگاه پنج سال متوالی موفق به دریافت جایزه «کیفیت خدمات فرودگاهی» شده است. شهر فرودگاهی اینچئون نزدیک به ۵۰هزار نفر را مشغول به کار کرده است.
تاسیسات پیشرفته شهر فرودگاهی اینچئون، بعنوان یک دروازه بین المللی و تجاری، سبب اعتبار این فرودگاه در سراسر جهان شده و بر موقعیت رقابتی آن افزوده است. تاسیسات موجود در این فرودگاه به پردازش سریع و مناسب مسافران خروجی و ورودی کمک فراوانی می کند. همین طور فرهنگ منحصر به فرد و جاذبه های هنری و امکانات رفاهی موجب می شوند تا مسافران تجربه خوبی از سفر خود داشته باشند. این فرودگاه، از نظر میزان بار جابجا شده دارای رتبه دوم و از نظر حجم مسافران بین المللی دارای رتبه دوازدهم در جهان است.
شهر فرودگاهی اینچئون، یک منطقه آزاد اقتصادی با مزایای مالیاتی و معافیت های گمرکی خاص، در جزیره یونگ جونگ قرار گرفته است. این فرودگاه بهترین محل برای کسب درآمدهای غیرهوایی است و باعث شده تا این منطقه با محل هایی برای خرید و فروش، امکانات کسب وکار، جاذبه های تفریحی و رفاهی و پارک های تدارکاتی تبدیل به یک شهر فرودگاهی چندمنظوره شود. این امکانات نه فقط باعث شده که مسافران از سفر خود تجربه خوبی داشته باشند، بلکه موجب شکوفایی اقتصادی ملی نیز شده است.
جمع بندی
امروزه شهرهای فرودگاهی، یک حرکت جهانی تثبیت شده مشخص و در حال گسترش هستند که فرودگاه هایی با هر اندازه در همه قاره های این سیاره را دربر می گیرند. آری؛ شهرهای فرودگاهی آینده صنعت حمل و نقل جهانی را در دست خواهند داشت و توانمندی ها و ظرفیت های شان، عیار و معیار توسعه اقتصادی کشورها خواهد بود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب